Trước khi quyết định điều trị mụn trứng cá, rất mong các bạn có thể đọc hết bài viết này để hiểu được cơ bản các thành phần và các loại thuốc trị mụn, tác dụng của chúng và những ảnh hưởng có thể xảy ra.
Mục lục
1. Axit salicylic
Axit salicylic là giải pháp thích hợp để khắc phục mụn trứng cá ở thanh thiếu niên. Axit salicylic hoạt động bằng cách giảm sưng tấy và làm thông thoáng lỗ chân lông để giúp mụn xẹp và biến mất.
Axit salicylic cũng có đặc tính chống viêm. Mặc dù các loại sữa rửa mặt có thành phần axit salicylic hoàn toàn ổn, nhưng bạn có thể thấy rằng thành phần này sẽ phát huy hiệu quả tốt hơn nếu nó có trong toner, kem dưỡng ẩm hoặc kem trị mụn. Vì nó sẽ giúp cho axit salicylic có nhiều thời gian hơn trên da để phát huy tác dụng.
Hãy nhớ rằng, axit salicylic có thể làm khô da nếu thoa quá nhiều, vì vậy bạn nên chọn chỉ một sản phẩm cùng thành phần để sử dụng hàng ngày.
2. Axit glycolic
Axit glycolic là một axit alpha hydroxy (AHA) và cũng một loại tẩy tế bào chết hóa học. Nó có tác dụng hòa tan liên kết giữa các tế bào da chết để giải phóng tắc nghẽn lỗ chân lông. Cũng như axit salicylic, bạn có thể tìm thấy axit glycolic trong các loại sữa rửa mặt, tẩy tế bào chết, kem dưỡng ẩm và serum tại cửa hàng làm đẹp hoặc hiệu thuốc gần nhà.
Lưu ý, sử dụng AHA với nồng độ càng cao, tác dụng càng mạnh, song nó sẽ càng làm kích ứng da, vì vậy, lúc mới đầu chỉ nên sử dụng ở nồng độ thấp. Tham khảo lời khuyên của chuyên gia y tế để chọn được sản phẩm có nồng độ phù hợp.
3. Benzoyl Peroxide
Benzoyl peroxide là một thành phần kháng khuẩn và nó rất hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn C. acnes gây ra mụn. Nhưng benzoyl không phải là không có mặt trái của nó. Nó có thể làm khô da nhạy cảm và tẩy trắng quần áo nếu bạn không cẩn thận. Tốt nhất nên sử dụng các sản phẩm có benzoyl peroxide không quá 2% được liệt kê trên bảng thành phần hoạt tính; nồng độ mạnh hơn sẽ dễ tổn hại da của bạn mà cũng không tăng thêm quá nhiều ảnh hưởng với vi khuẩn.
4. Axit lactic
Giống như axit glycolic, axit lactic là một AHA , có nghĩa là nó hoạt động giống như một chất tẩy tế bào chết hóa học trên da. Tuy nhiên, nó thường dịu hơn axit glycolic, vì vậy nó là một lựa chọn tốt cho những người muốn sử dụng axit tẩy tế bào chết nhưng có làn da nhạy cảm hơn.
Axit lactic cũng là một chất giữ ẩm, có nghĩa là nó tự hút nước và có thể ngậm nước. Vì vậy, đối với những người có làn da khô hoặc nhạy cảm, tẩy tế bào chết với axit lactic sẽ hoạt động tốt mà không quá kích ứng. Những sản phẩm này có thể dùng để tẩy da chết bằng hóa chất tại nhà . Bạn cũng có thể thử một loại kem dưỡng ẩm được “dán mác” dành riêng cho da bị mụn trứng cá.
5. Axit azelaic
Axit azelaic là thành phần kháng viêm khá hữu hiệu để điều trị mụn trứng cá, đặc biệt phù hợp cho người có làn da nhạy cảm hoặc phụ nữ mang thai. Thành phần này rất tốt trong việc điều trị nám da, mụn trứng cá và các vết sưng liên quan đến bệnh rosacea.
Đọc thêm: Cách lựa chọn kem trị mụn cho phụ nữ mang thai
6. Retinol
Retinoids là các dẫn xuất của vitamin A, bao gồm retinol, retinal (retinaldehyde) và axit retinoic. Retinoids có thể bán ở dạng kê đơn và không kê đơn. Sử dụng retinoids là một trong những phương pháp điều trị mụn trứng cá hiệu quả, không chỉ ở thanh thiếu niên mà còn ở những người lớn tuổi.
Bạn có thể đã nghe nói về lợi ích của kem retinoid trong việc chống lão hóa, nhưng những dạng vitamin này cũng có hiệu quả trong việc làm sạch mụn. Retinoids khiến các tế bào da lật với tốc độ nhanh hơn, giảm sản xuất dầu và giúp da tẩy tế bào chết. Một lợi ích khác là retinoids cũng có tác dụng chống viêm với các loại mụn viêm.
So với các thành phần trị mụn khác, retinoid không chỉ có lợi cho việc điều trị mụn trứng cá mà còn ngăn ngừa mụn mới hình thành vì chúng giúp ngăn chặn giai đoạn đầu của nang lông bị tắc nghẽn. Thành phần này cũng có thể cải thiện được phần nào tình trạng thâm sau mụn.
Nhược điểm của retinoids bao gồm nhạy cảm với ánh sáng và tác dụng gây kích ứng, đặc biệt là đối với da nhạy cảm. Trong thời gian điều trị bằng các loại thuốc như vậy, việc sử dụng kem chống nắng và kem dưỡng ẩm là cần thiết.
Nhưng hãy nhớ rằng retinoids cũng có thể gây kích ứng và nếu bạn có làn da nhạy cảm (hoặc tình trạng da như bệnh vẩy nến, chàm hoặc bệnh rosacea), thì ngay cả việc sử dụng các sản phẩm trị mụn có chứa thành phần này cũng có thể “quá sức chịu đựng” với da. Vì vậy, điều quan trọng là phải luôn bắt đầu với retinol dành cho da nhạy cảm, chẳng hạn như retinol có nồng độ thấp (thậm chí là 0,01% ) để xem phản ứng của da như thế nào.
Bác sĩ da liễu cũng có thể đề xuất một loại retinol không kê đơn với nồng độ thấp hoặc phiên bản nồng độ thấp của retinoid kê đơn, mà da của bạn có thể dễ dàng “chấp nhận” hơn. Retinol không được coi là an toàn cho những người mang thai hoặc cho con bú, vì vậy hãy ghi nhớ điều đó.
Retinol cũng không phải là một giải pháp khắc phục nhanh chóng. Cần có thời gian để thấy kết quả (có thể là vài tháng) và đó là thứ bạn sẽ phải tiếp tục sử dụng để duy trì lợi ích của nó.
7. Retinal
Retinol không phải là loại retinoid không kê đơn duy nhất trên thị trường — hoặc loại nhẹ nhàng nhất. Trên thực tế, một số chuyên gia khuyên những người có làn da nhạy cảm nên chọn các sản phẩm có chứa retinal (còn gọi là retinaldehyde) thay vì retinol truyền thống. Retinal là một retinoid tự nhiên mà cơ thể chuyển đổi thành axit retinoic. Nó đã được chứng minh trong một vài nghiên cứu là có hiệu quả tương tự như retinol và các loại retinoid khác với ít tác dụng phụ hơn.
8. Adapalene
Adapalene – thường được biết đến với tên thương hiệu Differin – là một loại retinoid tổng hợp trước đây chỉ được bán theo đơn của bác sĩ. Nhưng gần đây nó đã được bán tự do.
Differin (gel và kem) chứa chất chuyển hóa retinoid hoạt tính, adapalene. Nó có tác dụng chống viêm (ức chế sự di chuyển của bạch cầu đến yếu tố gây viêm và giảm sản xuất axit arachidonic), Funnyolytic (hòa tan mụn trứng cá), bình thường hóa quá trình sừng hóa da.
Differin được khuyến cáo để điều trị mụn trứng cá, nhưng chống chỉ định ở những trường hợp quá mẫn cảm và được sử dụng thận trọng trong bệnh viêm da và bệnh chàm. Ưu điểm của Differin là tương thích với các thuốc khác (tại chỗ và toàn thân, vì nó không bị tia cực tím phá hủy và không tương tác với oxy, tức là có thể dùng chung với clindamycin và benzoyl peroxide.
9. Bakuchiol
Thành phần này được chiết xuất từ lá và hạt của cây Psoralea Corylifolia (nguồn gốc ở Ấn Độ). Nó có thể được sử dụng để thay thế cho retinoid. Trong một số nghiên cứu hạn chế về Bakuchiol, người ta đã thấy rằng thành phần này có thể cải thiện kết cấu da và làm mờ nếp nhăn mà không có tác dụng phụ giống như retinoids.
Nó có thể xuất hiện trong một sản phẩm riêng hoặc được kết hợp với retinol nồng độ thấp để giúp tăng cường tác dụng trị mụn và chống lão hóa mà không làm tăng nguy cơ tác dụng phụ.
10. Gel Dapsone
Một lựa chọn mà bác sĩ da liễu có thể chỉ định cho mụn trứng cá là gel dapsone, chẳng hạn như phiên bản thương hiệu Aczone. Dapsone vừa kháng khuẩn vừa chống viêm, và nó đã được chứng minh là có thể giúp loại bỏ mụn đầu đen, mụn đầu trắng và mụn bọc sâu hơn.
Thông thường, dapsone được sử dụng cùng với các phương pháp điều trị mụn trứng cá khác. Và cũng như nhiều biện pháp khắc phục khác, điều này có thể khiến da bị khô.
11. Lưu huỳnh
Cảnh báo: Lưu huỳnh có mùi trứng thối. Nhưng nó là một thành phần hiệu quả trong việc làm khô mụn bọc có mủ và mụn đầu trắng (bạn phải chấp nhận điều tốt với điều xấu).
Lưu huỳnh hoạt động bằng cách hút dầu. Lưu huỳnh thường được trộn với các thành phần hoạt tính khác để có được hiệu quả cao nhất và với nước hoa để che đi mùi hương nồng nặc. Bạn thường có thể tìm thấy nó trong mặt nạ trị mụn và phương pháp điều trị tại chỗ.
12. Cortisone
Cortisone là một giải pháp khắc phục nhanh chóng cho các trường hợp mụn khẩn cấp, đặc biệt là các nốt mụn dạng nang lớn. Hãy đến phòng khám bác sĩ da liễu để tiêm corticosteroid, mụn sẽ thuyên giảm đáng kể và thậm chí có thể biến mất sau 24 – 48 giờ. Phương pháp điều trị này có tác dụng hạn chế tình trạng viêm, giúp điều trị mụn nang tốt nhất và có thể thực sự tốt trong việc chống lại sự bùng phát mụn do nội tiết tố .
Tuy nhiên, nếu thực hiện không đúng cách, tiêm cortisone có thể để lại vết lõm nhỏ trên da kéo dài khoảng 8 tuần. Đó là một tác dụng phụ hiếm khi xảy ra nếu liều lượng cortisone quá cao. Vì vậy, phương pháp này là tốt nhất để dành cho những trường hợp khẩn cấp hiếm gặp và không nên coi là phương pháp điều trị lâu dài cho mụn trứng cá.
13. Thuốc ngừa thai
Nếu bạn nhận thấy rằng mụn đang bùng phát ngay trong chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng, thì mụn trứng cá của bạn có thể liên quan đến nội tiết tố. Khi nói đến mụn trứng cá do nội tiết tố. Sự nhạy cảm với các hormone được gọi là androgen biểu hiện dưới dạng mụn trứng cá dạng nang.
Nội tiết tố androgen, cụ thể là testosterone, khiến da tiết nhiều bã nhờn hơn. Nhiều bã nhờn hơn đồng nghĩa với mụn nhiều hơn. Kiểm soát sinh sản bằng nội tiết tố kết hợp, có chứa nội tiết tố estrogen và progestin, giúp giữ cho nội tiết tố cân bằng và làn da trắng sáng. Ortho Tri-Cyclen, Estrostep và YAZ đều được FDA chứng nhận là phương pháp điều trị mụn trứng cá.
14. Spironolactone
Đôi khi biện pháp tránh thai không thôi không đủ để thực sự tạo ra sự khác biệt đối với mụn nội tiết tố. Đó là khi bác sĩ có thể khuyên bạn nên bổ sung thuốc chặn androgen như spironolactone.
Spironolactone giúp giảm thiểu lượng nội tiết tố androgen trong lưu thông bằng cách ngăn chặn các thụ thể liên kết với testosterone.Khi những viên thuốc này được uống cùng lúc với thuốc tránh thai, nhiều phụ nữ sẽ thấy mụn cải thiện. Thuốc đôi khi được kê đơn cho phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) để làm giảm các triệu chứng liên quan đến androgen như mọc tóc quá nhiều, tăng huyết áp, da nhờn và mụn trứng cá.
15. Tazarotene
Còn được biết đến với tên thương hiệu Tazorac. Đây là một loại retinoid kê đơn mạnh khác, nhưng là thuốc tổng hợp. Giống như các loại retinoid khác. Thành phần này có thể gây ra các tác dụng phụ như khô và kích ứng, vì vậy bạn phải luôn làm theo hướng dẫn của bác sĩ da liễu về thời điểm và cách sử dụng. Tazorac cũng có thể được sử dụng để giúp kiểm soát bệnh vẩy nến thể mảng và có thể được kết hợp với các loại thuốc bôi ngoài da khác, như corticosteroid.
16. Isotretinoin
Isotretinoin là một loại retinoid đặc biệt mạnh chuyên dùng để điều trị cho mụn trứng cá dạng nặng. Nếu bệnh nhân không điều trị hiệu quả với các phương pháp trước đó, thì isotretinoin sẽ giúp bạn kết thúc vấn đề.
Isotretinoin có thể giảm mụn hiệu quả không chỉ vùng mặt mà còn trên cơ thể. Một đợt dùng isotretinoin có thể mất từ 6-9 tháng. Đôi khi bệnh nhân cần lặp lại liệu trình với liều lượng cao hơn để thực sự loại bỏ mụn trứng cá.
Nhưng isotretinoin làm cho da trở nên siêu khô và nhạy cảm, vì vậy điều quan trọng là không bao giờ được bỏ qua bước dùng kem dưỡng ẩm, son dưỡng môi để bảo vệ da của bạn.
Isotretinoin có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng ví dụ di tật bẩm sinh ở phụ nữ mang thai, vì thế nếu có ý định điều trị bằng phương pháp này, bạn cần tránh mang thai ít nhất là 3 tháng sau khi kết thúc điều trị Isotretinoin. Bạn cũng nên tránh sử dụng vitamin A và kiêng các loại trái cây có màu đỏ trong thời gian uống Iso.
17. Thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh thường được sử dụng để điều trị mụn trứng cá. Chúng có sẵn dưới dạng chế phẩm bôi ngoài da cho mụn trứng cá nhẹ, và dưới dạng viên nén, viên nang và thuốc uống để sử dụng đường uống cho mụn trứng cá vừa và nặng.
Cần có đơn thuốc của bác sĩ để được dùng thuốc kháng sinh.
Thuốc kháng sinh có hai tác dụng chính đối với mụn trứng cá:
- Làm giảm số lượng vi khuẩn trên bề mặt da và trong các nang lông , bao gồm cả Cutibacterium acnes (còn được gọi là Propionibacterium acnes )
Chống viêm
Bác sĩ da liễu có thể kê đơn thuốc kháng sinh uống để trị mụn, nhưng đây không phải là lựa chọn đầu tiên. Khi sử dụng kháng sinh trị mụn, bạn có thể gặp một số tác dụng phụ nhỏ như buồn nôn, đau bụng. Mụn trứng cá ở lưng đôi khi có thể khó điều trị, chủ yếu là do cơ địa. Không phải ai cũng có người có thể bôi thuốc bôi lên lưng và vì vậy một số bệnh nhân có thể cần dùng thuốc kháng sinh uống sớm hơn một chút để kiểm soát mụn ở lưng. Nếu nổi mụn trên cơ thể là nỗi lo của bạn và bạn không ai giúp để thoa kem lên những nốt mụn khó tiếp cận, thì kháng sinh có thể là bước đi đúng đắn trong hành trình điều trị mụn của bạn.
